การศึกษาเปรียบสภาวะความเข้นข้นของเม็ดเลือดแดงของทารกอายุ 6 เดือน ในกลุ่มทีได้รับนมแม่อย่างเดียวและกลุ่มที่ไม่ได้รับนมแม่อย่างเดียว

Abstract

ศึกษาสภาวะความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดง (hematocrit, Hct) และค่าชี้วัดเม็ดเลือดแดงอื่นๆ (haemoglobin, mean corpuscular volume, mean corpuscular hemoglobin, mean corpuscular hemoglobin concentration, red cell distribution width และ reticulocyte count) ของทารกอายุ 6 เดือน และเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มที่ได้รับนมแม่อย่างเดียว (Exclusive breastfeeding, ECBF) กับกลุ่มที่ไม่ได้รับนมแม่อย่างเดียว (Non-exclusive breastfeeding, Non-ECBF) ที่มารับบริการที่คลินิกสุขภาพเด็กของสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินีและโรงพยาบาลรามาธิบดี ระหว่างตุลาคม พ.ศ. 2548-กันยายน พ.ศ. 2549 จำนวน 63 ราย แบ่งเป็นกลุ่ม ECBF จำนวน 24 ราย และกลุ่ม Non-ECBF จำนวน 39 ราย อาศัยเกณฑ์ ภาวะซีด ถ้าทารกมีค่า Hct ต่ำกว่า 33% พบว่า ทารกอายุ 6 เดือนในการศึกษานี้ มีค่า Hct เฉลี่ย ร้อยละ 34.86 (ระหว่างร้อยละ 30.1-40.2) มีภาวะซีดจำนวน 6 คน โดยกลุ่ม ECBF และ Non-ECBF พบว่า มีค่า Hct เท่ากับร้อยละ 34.49+1.72 และ 35.09+2.30 g/dl ตามลำดับ กลุ่ม ECBF มีภาวะโลหิตจาง 1 คน คิดเป็นร้อยละ 4.2 กลุ่ม Non-ECBF พบภาวะโลหิตจาง 5 คน คิดเป็นร้อยละ 12.8 โดยไม่พบความแตกต่างทางสถิติในระหว่างสองกลุ่ม เมื่อวิเคราะห์สาเหตุโลหิตจางเบื้องต้น พบว่า ทารกโลหิตจางกลุ่ม ECBF ไม่พบข้อบ่งชี้ภาวะขาดธาตุเหล็ก หรือภาวะเม็ดเลือดแดงแตก ในขณะที่ทารกโลหิตจางกลุ่ม Non-ECBF พบลักษณะที่เข้าได้กับภาวะขาดธาตุเหล็ก 4 รายใน 5 ราย (ร้อยละ 80) และไม่สามารถสรุปสาเหตุได้ 1 ราย

ข้อมูลพื้นฐานของทารกกลุ่ม ECBF และ Non-ECBF พบว่า อัตราส่วน เพศชาย : เพศหญิง อายุเฉลี่ยมารดา รายได้ การศึกษา จำนวนบุตร ใกล้เคียงกัน ไม่มีข้อแตกต่างทางสถิติ แต่พบว่า กลุ่ม ECBF มีมารดาที่อยู่กับบ้านมากกว่า (ร้อยละ 70.8 และ ร้อยละ 30.8 ตามลำดับ) ซึ่งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และเมื่อพิจารณาข้อมูลการเจริญเติบโตของทารกทั้ง 2 กลุ่ม ก็ไม่พบข้อแตกต่างกันทางสถิติ

สรุป จากการศึกษานี้ไม่พบความแตกต่างที่มีนัยสำคัญทางสถิติทั้งในด้านความแตกต่างของค่าความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดง และค่าชี้วัดเม็ดเลือดแดงอื่นๆ รวมทั้งข้อมูลพื้นฐาน แต่มีแนวโน้มให้เห็นว่าทารกที่ได้รับนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน มีภาวะโลหิตจางเพียงร้อยละ 4.2 และไม่มีข้อบ่งชี้ว่า เป็นจากการขาดธาตุเหล็ก ในขณะที่กลุ่ม Non-ECBF มีภาวะโลหิตจางร้อยละ 12.8 มีตัวชี้วัดว่าขาดธาตุเหล็กร้อยละ 80 แม่ที่อยู่บ้านน่าจะมีผลสนับสนุนให้ทารกสามารถได้รับ ECBF 6 เดือน และทารกทั้งสองกลุ่มไม่มีข้อแตกต่างในด้านการเจริญเติบโตทางสถิติ